ලංකා සංචාරය – 1883 මහාචාර්ය අර්නස්ට් හැකල්ගේ

ජර්මන් ජාතික වෛද්‍ය විද්‍යා මහාචාර්ය අර්නස්ට් හැකල් 1882 ඔක්තෝබර් මාසයේ සිය රටින් නැව් නැග රතු මුහුද ඔස්සේ ඉන්දියාව, බොම්බාය හරහා අවුත් නොවැම්බර් මාසයේ කොළඹට ගොඩ බැස්සේ ය. හෙතෙම පුරා හය මාසයක් තිස්සේ කොළඹ, කඩුවෙල, පේරාදෙණිය, මහනුවර, ගාල්ල, වැලිගම, මිරිස්ස, දෙනිපිටිය, මාතර, දෙවුන්දර, රත්නපුරේ සහ නුවරඑළිය පළාත්වල සංචාරය කර 1883 අප්‍රේල්‌ මාසයේ ලංකාවෙන්‌ පිටත් වී ඊජිප්තුව හරහා ගම රට බලා ගියේ ය. මේ රටට එන අතරත් ආපසු යන ගමනේත් හමු වූ රටවල් වල දී ඇසූ දුටු තොරතුරු, විශේෂයෙන්ම එවකට අපගේ දේශයේ විවිධ පළාත්වල නික්ලිෂ්ට ස්වභාව සෞන්දර්යය, සතා සිව්පාවන්‌, මිනිස්‌ ජීවිතය, ආහාර විහරණ, ඇවතුම්‌ පැවතුම්‌, ආගමික උත්සව ආදියත් චාරිකා සටහනකින්‌ ඔබ්බට දිවෙන ගද්‍ය කාව්‍යයක පෙළ ගස්වමින්‌ මහාචාර්ය හැකල්‌ අපට දායාද කර තිබේ. ඔබ අද ජීවත් වන්නේ මෙයින්‌ එක්‌ පළාතකය. අවුරුදු එක සිය හතළිහක විපර්යාසය ගැන ඔබ පුදුම වනු ඇත.